اصطلاحات نرم افزاری تعمیرکاران موبایل
آشنایی با اصطلاحات نرم افزاری تعمیرکاران موبایل برای افراد تازه کار و مبتدی که علاقه به مطالعه مباحث تعمیر موبایل دارند، بسیار ضروری می‌باشد. بسیاری از کسانی که وارد عرصه تعمیرات موبایل می‌شوند از بدو ورود با اصول و مبانی شروع تعمیرات نرم افزاری موبایل آشنا نمی‌شوند و عدم آشنایی با اصول ورود به این عرصه باعث میشود سال‌ها زمان ببرد تا این که بفهمند چگونه باید این کار را انجام بدهند. در اصل آموزش تعمیرات موبایل مستلزم تجربه‌ای است که تعمیرکار گوشی موبایل در طول مدت کار خود بدست می‌آورد. در آموزش موبایل لازم است که همواره به روز شویم و با اضافه کردن دانش خود در زمینه تعمیرات سخت افزاری و نرم افزاری موبایل خدمات بیشتری به مشتریان ارائه دهیم.
اصطلاحات نرم افزاری تعمیرکاران موبایل بسیار زیاد می‌باشند؛ در این بخش سعی کرده‌ایم تا با برخی از این اصطلاحات آشنا گردیم. تقریبا اکثر این اصطلاحات تخصصی می‌باشند و با دوره دیدن در کلاس‌های آموزش تعمیرات نرم افزار موبایل حاصل می‌آیند. ما در این بخش به طور خلاصه تنها به ذکر چند مورد از کاربردی‌ترین این اصطلاحات می‌پردازیم و مابقی آن را به خود شما واگذار می‌کنیم تا با به دست آوردن اطلاعات لازم بتوانید رفته رفته تمامی اصطلاحات رایج نرم افزاری را فرا گیرید.
فایل دامپ چیست
از اولین اصطلاحات نرم افزاری تعمیرکاران موبایل می‌توان با فایل دامپ شروع کرد و آن را به طور کامل شرح داد. اکثر کاربران از گوشی‌های هوشمند استفاده می‌کنند اما گاهی اوقات به دلیل آپدیت نادرست و یا استفاده بیش از اندازه از گوشی باعث میشود رام گوشی آسیب ببیند به همین دلیل برای تعویض رام جدید باید از فایل‌های مربوط به رام قبلی فایل دامپ تهیه کنید در واقع دامپ به معنای یک Backup کامل از هارد گوشی یا همان EMMC است که باعث راحت‌تر شدن عملیات راه اندازی گوشی بعد از تعویض هارد میشود یا نسخه‌ی پشتیبان از فایل‌های رام قبلی می‌باشد و قصد دارید که این فایل‌ها را در رام جدید program کنید. این اطلاعات شامل User Data سریال Network فایل‌های امنیتی و… است.بنابراین دامپ یا می‌تواند یک بک آپ از کل سیستم عامل گوشی شما باشد و یا این که از یک فایل خاصی تنها بک آپ بگیرد. آن چه در مورد این فایل مهم است همین بک آپ گرفتن از سیستم عامل گوشی است. این فایل برای ترمیم بوت و پروگرام هارد مورد کاربرد واقع می‌گردد. کاربرد این فایل در ترمیم بوت در راستای تهیه نسخه پشتیبان از سیستم فایل‌هاست که این فایل از فایل‌ها بک آپ می‌گیرد. به واقع دامپ از کل سیستم فایل، نسخه پشتیبان تهیه می‌کند تا در ترمیم بوت این نسخه به کار آید.
این نوع از بک آپ گرفتن نیز توسط برنامه‌ها و ابزارهای مخصوصی همچون ایزی جیتگ و… و در قالب فرمت‌های مختلفی همچون img , bin و … صورت می‌گیرد. بنابراین این نوع فایل در ترمیم بوت بکار می آید. باید به این نکته توجه داشت زمانی که ما دامپی را خریداری و دانلود می‌کنیم سریال گوشی شامل آن نمی‌شود و باید سریال گوشی را با باکس نرم افزاری مربوط به آن روی گوشی رایت کرد؛ درصورتی در فایل دامپ سریال گوشی وجود خواهد داشت،که از هارد همان گوشی بک آپ گرفته باشید. دامپ شامل سه فایل اصلی هست که شامل موارد زیر است:
- rom1 یا userarea
- rom2 یا boot1
- rom3 یا boot2
این سه فایل در مجموع از یک هارد سالم بک آپ گرفته می‌شوند و می‌توان آن‌ها را بر روی هارد خام رایت کرد. همواره Rom1 حجم بالایی دارد چون شامل User Data هم می‌باشد. درکنار این فایل‌ها یک فایل با پسوند Extcsd هم وجود دارد. وظیفه این فایل انجام عملیات کانفیگ هارد است. دامپ‌ها غالبا برای پردازنده‌هایی غیر از مدیاتک استفاده می‌شوند. برای پردازنده‌های مدیاتک کانفیک کردن هارد کافی می‌باشد. برای باقی پردازنده‌ها (کوالکوم ، اگزینوس‌های سیلیکون ، اینتل و…) رایت فایل دامپ باعث راحت‌تر شدن عملیات راه اندازی گوشی بعد از تعویض هارد میشود. البته در آپدیت جدید باکس ایزی شما می‌توانید فایل فلش را از سربرگ رایت بای وندر مستقیم روی هارد رایت کنید و احتیاجی به دامپ نمی‌باشد.
آموزش تهیه‌ی فایل دامپ از گوشی
برای آموزش تهیه‌ی فایل دامپ از گوشی می‌توانید مراحل زیر را بصورت دقیق انجام دهید.
- برای تهیه‌ی فایل دامپ باید گوشی شما روت باشد.(برای روت اندروید می‌توانید از نرم افزار‌های iroot و یا kingroot استفاده کنید.).
- گزینه‌ی اشکال زدایی گوشی را فعال کنید تا USB گوشی در سیستم شناسایی شود.
- برای شناسایی گوشی در سیستم باید درایور مربوط به آن را در سیستم نصب کنید.
نرم افزار android dump tools را نصب کنید. - در بالای صفحه گزینه refresh را انتخاب کنید.تا گوشی در نرم افزار شناسایی شود.
- در انتها گزینه read data را انتخاب کنید تا تمامی فایل‌هایی که نیاز به بک اپ دارند برای شما لیست شوند در صورتی که بخواهید از تمامی فایل دامپ تهیه کنید باید select all را انتخاب کنید.
نشانه‌های خرابی هارد گوشی:
- از طریق جریان کشی
- هنگ کردن روی لوگو و نگرفتن فلش
- ارور‌های مختلف هنگام فلش کردن مثل ۴۰۳۲ در بخش مدیاتک
- ویبره ممتد و ویبره ۷ عدد در گوشی‌های HTC
- خاموش کردن خود به خود هنگام کار (خاموشی از روی ضربه و آب خوردگی نباشد)
- خاموشی ممتد در هنگام کار
- restart روی لوگو
- حذف نشدن اطلاعات بعد از فکتوری ریست
- مواجه شدن با پیغام internal storage daged یا encrypt unsuccessful
- NULL بودن شماره سریال در بعضی موارد
انواع باکس‌های پروگرامر هارد
- UFi
- Easy JTAG Plus
- ATF
- Medusa Pro
- RIFF Box
- ORT JTAG Pro
- EMMC Pro
فایل Cert چیست
از دیگر اصطلاحات نرم افزاری تعمیرکاران موبایل می‌توان به فایل cert اشاره کرد. تمامی مدل‌های جدید گوشی سامسونگ سیستم امنیتی جدید برای Imei دارند. Cert به معنی مجوز و مخفف Certificate است که اطلاعات شبکه (Lock , Unlock) و سریال در این فایل است. و می‌توانید از طریق فایل سرت IMEI یک گوشی را تغییر دهید و یا ترمیم کنید. فایل‌های cert فایل‌های بسیار ارزشمندی در زمینه تعمیرات نرم افزاری هستند که اکثرا از گوشی‌های سالم بک آپ گرفته می‌شوند. اما گاهی وقتی بک اپ از یک گوشی دو سیم کارت گرفته شود تنها از قسمت imei 1 پشتیبان گیری میشود و این بدین معناست که بعد از استفاده از فایل cert سیم کارت دوم در دیوایس شما کار نخواهد کرد. قبل از استفاده از Cert نکات زیر را توجه کنید :
- برای رایت این فایل Cert باید ابتدا EFS دستگاه را ریست کنید و سپس فایل Cert رای بر روی دستگاه خود رایت کنید . در جواب نگرفتن با یک فایل فایل دیگری را تست کنید .
- فایل های Cert بر اساس Key ID است . مدل‌هایی که Key ID آن‌ها یکسان باشد می‌توانید از فایل Cert برای یک دیگر استفاده کنید (فایل Excel مدل‌های سامسونگ به همراه Key ID)
- بعد از رایت فایل Cert اطلاعات شبکه فایل Cert کاملا به دستگاه شما انتقال پیدا می‌کند , به عنوان مثال دستگاهی که فایل Cert از آن خوانده(Read) شده آنلاک باشد بعد از نصب فایل Cert دستگاه شما هم آنلاک میشود .
- برای استفاده از فایل Cert باید دستگاه روت باشد .
- در مدل‌های جدید سامسونگ با زدن کد #0011#* نیاز به فایل Cert مشخص شده است , به صورتی که بعد زدن کد در صفحه کلید گوشی با پیغام Imei Cert Pass نیازی به فایل Cert ندارد و در صورتی که پیغام Imei Cert Fail داد نیاز به فایل Cert دارد
نصب فایل cert
- با استفاده از باکس z3x گوشی را روت کنید
- گوشی رو در حالت روشن و adb به سیستم متصل کنید
- مدل مورد نظر را در پنل z3x انتخاب کرده پس از انتخاب تب backup رو انتخاب کنید
- روی گزینه write cert کلیک کنید و در پنجره باز شده فایلی که دانلود کردید رو انتخاب نمایید
- منتظر بمانید تا پردازش تمام شود.
فایل EFS چیست
از دیگر اصطلاحات نرم افزاری تعمیرکاران موبایل به فایل efs می‌توان اشاره کرد. ای اف اس به پوشه‌ای با نام EFS اشاره دارد که جزء پوشههای سیستمی و مهم دیوایس‌های سامسونگ بوده و به صورت رمزنگاری شده می‌باشد؛ درمورد کاربرد فایل EFS هم باید بگوییم که در فولدر ای اف اس اطلاعاتی مهم مربوط به اتصالات گوشی همچون WiFi, Bluetooth, NFC, IMEI, … نگهداری میشود و در واقع نبود این پوشه و یا حذف آن، گوشی شما را از حالت یک تلفن همراه خارج خواهد کرد و آن را به یک وسیله بازی تبدیل خواهد نمود! چراکه بدون EFS شما قادر به برقراری هیچ گونه تماس تلفنی نخواهید بود. به همین جهت همواره توصیه میشود که در صورت امکان قبل از فلش زدن و نصب رام سامسونگ بخصوص کاستوم رام‌ها حتماً یک بکاپ از EFS Folder گوشی تهیه کنید تا در صورت بروز مشکل بتوانید آن را restore کنید. اگر داده‌های این پوشه به هر علتی نظیر تعویض رام حذف شود بیس باند unknown میشود در نتیجه اسمارت فون شما آنتن نخواهد داد. همچنین خارج کردن باتری دستگاه در حالی که گوشی روشن است هم می‌تواند باعث مشکل دار شدن EFS دستگاه شود. پاک شدن یا آسیب دیدن فولدر EFS بعد از فلش رام در دیوایس‌های برند سامسونگ رایج است. که علت آن تعویض و فلش مکرر رام گوشی است که ممکن است فایل‌های EFS آسیب ببینید یا حذف شوند , یا هنگامی که فایل جدیدی را با برنامه odin رایت می‌کنید و انتخاب گزینه Clear EFS در سمت راست برنامه odin باعث میشود به طور دائمی فایل EFS از گوشی سامسونگ شما حذف شود
نحوه برگرداندن فایل EFS
فرض می‌کنیم که گوشی شما فلش شده و عملکرد درست قبلی را ندارد. اگر فکر می‌کنید مشکل تنها و تنها از بخش EFS است توصیه می‌کنیم این قسمت را دنبال کنید.
- در این شرایط ابتدا چک کنید که فایل پشتیبانی که قبلا تهیه کرده‌اید پاک نشده باشد و در دسترستان باشد.
- در ادامه به برنامه Root Explorer مراجعه کرده و پوشه EFS را پیدا کنید و آن را پاک کنید.
- بعد از پاک شدن، فایل زیپی را که قبلا تهیه کرده‌اید به روت اصلی برده و اطلاعات آن را استخراج کنید.
- وقتی که اطلاعات به طور کامل، ذخیره شد، کافیست گوشی خود را ریبوت کنید.
- حالا باید تمام عملکرد‌هایی که تا پیش از این از آن‌ها خبری نبود به درستی اجرا شوند و گوشی‌تان مثل روز اول کار کند.
فایل FRP چیست
Frp یا Factory Reset Protection در حقیقت یک ویژگی امنیتی دستگاه‌های اندرویدی است که در سیستم عامل‌های با اندروید ۵ و بالاتر تعبیه شده است. این ویژگی زمانی فعال میشود که کاربر آدرس جیمیل خود را وارد دستگاه کند، بعد از اولین ریست کارخانه یا فلش، از کاربر آدرس جیمیل و پسورد آن خواسته میشود و فلسفه آن این است که اگر کسی غیر از صاحب اصلی به دستگاه دست پیدا کرد نتواند از آن استفاده کند، در این حالت به اصطلاح می‌گویند دستگاه دارای قفل Frpاست و باید آنلاک شود.
فایل COMBINATION چیست
از ترکیب چند فایل DRK ، SBOOT، PIT، CERT، FRP تشکیل شده است که طراحان و توسعه دهندگان رام از آن برای تست قسمت‌های مختلف دستگاه اندرویدی استفاده می‌کنند در ابتدا قبل از ایجاد فایل COMBINATION نیاز بود تا برای حل هر موردی مانند Cert یا حذف قفل FRP فایل مخصوص آن را جداگانه داشته باشید. اما امروزه با وجود فایل COMBINATION شما می‌توانید اکثر مشکلات نرم افزاری هر دستگاه اندرویدی را حل کنید. از کاربرد‌های این فایل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- رفع ارور DRK (این ارور بیشتر در هنگام ارتقاء به اندروید مارشمالو ۶.۰.۱ اتفاق می‌افتد و دلیل آن هم معمولاً عدم سازگاری فایل Kernel با فایل بوت گوشی است)
- دانگرید در برخی از مدل‌ها (downgrade در مقابل upgrade قرار می‌گیرد؛ در دانگرید ما از اندروید بالاتر به اندروید پایین‌تر می‌رود)
- ترمیم سریال imei در برخی مدل‌ها همچون S7, S7edge, S6, S6 Edge , …
- تغییر منطقه گوشی (مثلاً منطقه گوشی را از XSG به THR تغییر می‌دهد)
- حذف و عبور از سامسونگ اکانت در بیشتر مدل‌ها
- حذف و عبور از گوگل اکانت (FRP) در بیشتر مدل‌ها
- رفع مشکل بیس باند Baseband
- فعال کردن USB Debugging
- مشکلات بوتلوپ
- تست سخت افزار
دمت گرم عالی بود